|
وَأَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَن يَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللّهُ إِلَيْكَ
«(Эй Муҳаммад), улар ўртасида Аллоҳ нозил қилган нарса билан ҳукм қилинг, уларнинг ҳавойи нафсларига эргашманг ва Аллоҳ Сизга нозил қилган ҳукмларнинг айримларидан Сизни буриб фитнага солиб қўйишларидан эҳтиёт бўлинг!»[Моида: 49]
Пайғамбарга қилинган хитоб эса – модомики уни пайғамбарнинг ўзигагина хослаб қўядиган бирон далил келмаса – Умматига қилинган хитобдир. Бу ерда эса бундай далил келмаган. Демак у ҳукмни ўрнатиш ҳақида мусулмонларга қилинган хитоб бўлади. Зеро халифани тиклаш ҳукм ва салтанатни ўрнатиш демакдир. Аллоҳ Таоло ҳокимга итоат этишни мусулмонларга фарз қилди. Бу эса мусулмонлар устида битта ҳоким бўлиши вожиблигига далолат қилади. Аллоҳ Таоло деди:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ
«Эй мўминлар, Оллоҳга ва пайғамбарга итоат қилингиз ҳамда ўзларингиздан бўлган (яъни мусулмон) ҳокимларга бўйинсунингиз!» [Нисо: 59]
Аллоҳ Таоло йўқ кишига итоат этишни буюрмайди. Демак бу битта ҳокимни вужудга келтириш кераклигига далолат қилади. Бу вужудга келтириш мандуб ёки мубоҳ эмас, вожибдир. Чунки Аллоҳ нозил қилган нарса билан ҳукм юритиш вожибдир. Аллоҳ Таоло битта ҳокимга итоат этишни буюрар экан демак уни вужудга келтиришни буюрган бўлади. Зеро ҳоким вужудга келса шаръий ҳукм ўрнатилади, вужудга келтирмай тек тураверилса шаръий ҳукм зое бўлади. Демак уни вужудга келтириш вожиб. Чунки вужудга келтирилмаса ҳозир айтиб ўтганимиздек ҳаром иш, яъни шаръий ҳукмнинг зое бўлиши юзага келади.
Суннатга келсак, Муслим Нофеънинг шундай деганини ривоят қилди: Ибн Умар менга бундай деди: мен Росулуллоҳ с.а.в.нинг шундай деганини эшитдим:
8-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247